چرا گردشگران خارجی ایران پیر شده‌اند؟

میانگین سن گردشگران خارجی که با تور به ایران می‌آیند و از جاذبه های فرهنگی دیدن می‌کنند، بالای 50 سال است. در این میان فعالان گردشگری معتقدند آمار زنان گردشگر نیز نسبت به مردان بیشتر شده است.

به گزارش مهر، تنها بررسی بازدیدکنندگان موزه های ایران و سایت های میراث جهانی کافی است تا شاهد حضور گردشگران خارجی کشورهای مختلف از عراق و پاکستان گرفته تا اروپا و آمریکا باشی. گردشگرانی که با تغییر سیاست های خارجی ایران نگاه جدیدی به این کشور دارند و ایران هراسی آنها که در نتیجه تبلیغات منفی رسانه‌های خارجی برای آنها ایجاد شده بود، این روزها جای خود را به دیدن جاذبه‌های کشوری که در جریان مذاکرات 1+5 تیتر محافل خبری دنیاست، داده است.

این گردشگران دیگر مانند چند سال پیش فقط از کشورهای همسایه و نهایتا از کشورهای خاورمیانه مهمان ایران نیستند. گردشگران اروپایی و آمریکایی نیز علاقه‌مند شده‌اند که سفر به ایران را تجربه کنند.

آنها از زمین و آسمان به ایران می آیند برخی با گرانترین قطار لوکس 5 ستاره و برخی دیگر با بزرگترین کشتی تفریحی. اما یک بررسی اجمالی یا حتی مشاهدات عینی در میان آنها نشان می‌دهد که گردشگران خارجی وارد شده به ایران را قشر سالمند و میانسال تشکیل می‌دهد. به خصوص گردشگرانی که با قطار لوکس دانوب به ایران آمدند و تا چند روز تصاویر آنها سرتیتر رسانه‌های مهم بین‌المللی بود نشان می‌داد که معمولا این گردشگران ثروتمند جزو اقشار جوان نبودند.

این را حتی محمدرضا پوینده مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی گردشگری که درباره آمار گردشگران خارجی با پلیس مهاجرت درارتباط است نیز در گفتگو با مهر تایید کرد ولی گفت که تنها اطلاعاتی که ما از گردشگران خارجی داریم محدود به اطلاعات پاسپورت گردشگران است ولی اداره کل مهاجرت باید اطلاعات کاملی در این باره داشته باشد.

این مدیرکل تاکنون اطلاعاتی درباره سن و سال گردشگران و یا جنسیت آنها را از پلیس مهاجرت نخواسته تا بتواند آمار دقیقی از گردشگران ورودی به ایران بدهد اما گفت که بررسی و مشاهده شخصی از تورهای گردشگران خارجی نشان می‌دهد که معمولا گردشگران ایران در رده سنی بالایی هستند.

هر چند که نداشتن آمار معضل چندین ساله سازمان میراث فرهنگی است اما دریافت آمار از اینکه گردشگران چطور، با چه هدف و در چه رده سنی به ایران می‌آیند نیز به نظر نمی رسد چندان غیرممکن باشد مگر آنکه معاونت گردشگری هیچ وقت نخواسته باشد به این آمار دسترسی پیدا کند؛ از سوی دیگر پلیس مهاجرت نیز شاید تاکنون نیازی به دادن این آمار احساس نکرده است. اما آنچه که فعالان گردشگری در جریان راهنمایی توریست‌های خارجی به ایران می بینند این است که بیشتر بازدیدکنندگان خارجی به خصوص افرادی که با تورهای گردشگری برای دیدن جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری به ایران می آیند سالخورده هستند.

نیما اکبری راد، راهنمای بسیاری از تورهای گردشگران خارجی در تهران است؛ او به خبرنگار مهر گفت: تورهای گردشگری ماجراجویانه نیز وجود دارد که گردشگران جوان خواهان شرکت در آنها هستند. همانطور که اکنون نیز در کشور تورهای دوچرخه سواری، سافاری و غارنوردی فعال است اما تعداد این تورها نسبت به تورهای فرهنگی تاریخی ایران بسیار کمتر است شاید چون زیرساخت‌ها و امکانات لازم برای اجرای تورهای ماجراجویانه و سخت در ایران نسبت به کشورهای دیگر وجود ندارد.

در این باره، ابراهیم پورفرج رئیس جامعه تورگردانان ایران که معمولا در جریان بیشترین تورهای ورودی خارجی به ایران است در گفتگو با خبرنگار مهر  میانگین سنی گردشگران ایران را 50 سال دانست و گفت: ایران هم گردشگر 20 ساله دارد و هم گردشگر 90 ساله ولی میانگین سن آنها حدود 50 است این افراد بیشتر گردشگران فرهنگی هستند ولی در میان آنها گردشگرانی که برای مسابقات سافاری، رالی و ... به ایران می‌آیند نیز از قشر جوان هستند. چون شرکت در این تورها به آمادگی جسمانی زیادی نیاز دارد. برخی از افراد در قالب تورهای خاص به ایران می‌آیند مانند تور بررسی قنات‌های ایران یا کویرها.

این تورگردان تعداد زنان گردشگر را بیشتر از مردان اعلام کرد و گفت که نسبت حضور گردشگران زن به مرد در ایران 60 به 40 است.

تبلیغ درباره جاذبه‌های ایران تنها محدود به ظرفیت فرهنگی و جاذبه‌های تاریخی آن شده است جاذبه ای که مطلوب گردشگران حارجی پا به سن گذاشته و با تحصیلات آکادمیک است درحالی که این قشر از گردشگران به طور حتم نمی‌توانند مانند یک گردشگر جوان به تبلیغ آنچه که در ایران دیده بپردازند.

محمود نجات ثابت از کارشناسان گردشگری معتقد است که وقتی این گردشگران به ایران وارد می‌شوند نگاهشان به ایران عوض می‌شود اما به دلیل سن بالا خیلی پتانسیل ندارند که جوی ایجاد کنند که این «ایران هراسی» دروغ محض است البته می گویند اما جو «ایران هراسی» تحت تاثیر رسانه‌های خارجی و تبلیغات آنها واقعاً شدید است.

نجات ثابت ادامه داد: مشکلی که ما داریم این است که نمی توانیم ایران را تبلیغ کنیم از سوی دیگر گردشگر میان سال کمتر از گردشگر جوان می تواند برای ایران تبلیغ کند.

اما همین قشر گردشگران میان سال جزو ثروتمندترین گردشگران هستند به خصوص اگر مبدا آنها کشورهای اروپایی و آمریکایی باشد اما برای این قشر از گردشگران میان سال هم ایران فعلا تدبیری جز بازدید آنها از شهرهای مهم گردشگری برنامه دیگری ندارد این درحالی است که کشورهای دیگر جاذبه های مختلفی با امکانات متفاوت تعریف می کنند تا گردشگران بتوانند بهتر خرج کنند به همین علت است که جایی مانند آمریکا از نظر میزان ورود گردشگر در رتبه دوم قرار می گیرد اما از نظر درآمد در رتبه اول می ایستد.

البته نداشتن زیرساخت برای استفاده گردشگران خارجی از کارت های الکترونیکی نیز یکی دیگر از مشکلات آنها برای هزینه کردن پول در طول سفرشان به ایران است. موضوعی که بارها و بارها جامعه تورگردانان ایران در محافل دولتی اعلام کردند ولی نتیجه ای نگرفتند.

با این حال به نظر می رسد که هرچند برای داشتن رده گردشگران جوان در ایران برنامه ای وجود ندارد بلکه برای گردشگران میان سال نیز برنامه خاصی دیده نشده مگر اجرای تورهای گردشگری به مقاصد تکراری مانند سفر به استانهای فارس، یزد، اصفهان، کرمان، مشهد، تهران و زنجان. به همین علت کمتر توانسته ایم توجهی به سیل عظیم گردشگران جوانی کنیم که می توانند از جاذبه های طبیعی و اکوتوریسم ایران نیز استفاده کنند و بهتر به تبلیغ آن به خصوص در فضاهای مجازی بیشتر از سالخوردگان بدان توجه دارند، بپردازند.